ارتش سوریه در شامگاه جمعه دوم تیر تایید كرد كه یك هواپیمای جنگنده‌ اف- 4 تركیه را در مجاورت سواحل دریای مدیترانه سرنگون كرده است. مقامات نظامی سوریه اعلام كردند كه این هواپیما در ارتفاع كم و با سرعت زیاد وارد حریم هوایی این كشور شده بود.

به گزارش رسانه های تركیه، این جت جنگنده از فرودگاه 'ملطیه' در جنوب تركیه برخاسته بود و حوالی بعدازظهر جمعه بر فراز دریای مدیترانه از صفحه رادار ناپدید شد. این جنگنده اف- 4 در فاصله حدود 13 كیلومتری از شهر لاذقیه و بر فراز دریای مدیترانه سرنگون شده است.

پس از این خبر دفتر نخست وزیر تركیه رجب طیب اردوغان اعلام كرد كه این هواپیما سرگرم پرواز اكتشافی بوده است.

خبرگزاری رسمی سوریه 'سنا'، در گزارش نخست خود از این ماجرا، جت سرنگون شده را بی هویت دانست، اما پس از چندی مقام های نظامی سوریه اعلام كردند كه هواپیمای سرنگون شده متعلق به نیروی هوایی تركیه بوده است.

به دنبال این واقعه اردوغان گفت كه نمی تواند سرنگونی این هواپیما توسط نیروهای نظامی سوریه را تایید كند، اما دفتر نخست وزیری تركیه پس از پایان جلسه اضطراری اردوغان با رییس ستاد مشترك ارتش تركیه، وزیران دفاع، كشور و همچنین رییس سازمان امنیت و فرمانده نیروی هوایی تركیه با صدور بیانیه ای هشدار داد كه پس از روشن شدن تمامی ابعاد واقعه، تركیه موضع نهایی خود را اعلام كرده و گام های لازم را برمی دارد. آنكارا همچنین اعلام كرد كه در پاسخ به اقدام روز جمعه سوریه در سرنگونی هواپیمای جت تركیه، پاسخ لازم و مقتضی را به دمشق خواهد داد.

در همین حال رسانه های خارجی با بازتاب خبری گسترده مربوط به این موضوع كوشیدند فضای موجود در روابط دمشق و آنكارا تیره نشان داده و با دامن زدن بر اختلافات موجود میان دو كشور مناسبات تركیه و سوریه را به وضعیت تنش آمیز بكشانند.

این رسانه ها مدعی شدند كه حادثه اخیر می تواند تهدید شدید تركیه علیه سوریه را برانگیزد و روابط میان دو كشور را به مرحله رویارویی نظامی بكشاند.

تارنمای دویچه وله در راستای این هدف در خبری ضمن اشاره به تایید سرنگونی هواپیمای جنگنده تركیه توسط مقامات نظامی سوریه نوشت: به گفته ناظران بین‌المللی تایید خبر سرنگونی این هواپیما از سوی تركیه تنش در مناسبات دمشق و آنكارا را شدت خواهد بخشید.

این رسانه در ادامه افزود: دولت تركیه اعلام كرد كه 'واكنشی قاطع' به حمله سوریه نشان خواهد داد.

ازسوی دیگر 'جاناتان هد' خبرنگار بی‌بی‌سی در استانبول در گزارشی در این زمینه از احتمال ایجاد 'بحرانی جدی' در روابط آنكارا- دمشق سخن گفت و اعلام كرد كه با در نظر داشتن سابقه روابط دو كشور در ماه‌های اخیر، این واقعه می‌تواند 'زمینه‌ساز بحرانی جدی' در روابط دو كشور باشد.

بی بی سی در ادامه به خواسته تركیه برای بركناری بشار اسد رییس جمهور سوریه اشاره كرد و نوشت: در ماه‌های گذشته دولت تركیه به جمع آمریكا و دیگر كشورهای اروپایی پیوسته است كه خواهان بركناری آقای اسد هستند.

تارنمای صدای آمریكا نیز در خبری با عنوان 'آنكارا: پاسخ لازم را به حمله سوریه می دهیم' نوشت: 'تركیه از اعضای عمده ناتو است و توانایی آن را دارد كه در صورت لزوم در مقابل ارتش سوریه بایستد و به درگیری های 16 ماهه سوریه پایان دهد'!

تارنمای یورونیوز هم در خبری در این رابطه نوشت: 'روابط نزدیك آنكارا و دمشق با اعتراضات سوری‌ها علیه دولت بشار اسد نه تنها به سردی گراییده بلكه پرتنش نیز شده است چرا كه آنكارا از جنبش‌های موسوم به بهار عرب از جمله از آنچه كه در سوریه جریان دارد، حمایت می‌كند.'

پیش تر، خبرگزاری رویترز و رسانه‌های تركیه به نقل از رجب طیب اردوغان گزارش داده بودند كه سوریه برای سرنگون كردن این هواپیما عذر‌خواهی كرده است، اما نخست‌وزیر تركیه در یك كنفرانس خبری اظهارات منتسب به خود را تكذیب كرد و گفت سخنی درباره پوزش‌خواهی سوریه نگفته است. دولت سوریه خبرهای مبتنی بر عذرخواهی دمشق را تكذیب كرد.

در همین حال عبدالله گل رییس جمهور تركیه روز شنبه سوم تیر ماه در جمع خبرنگاران، ورود جنگنده فانتوم اف- 4 این كشور به حریم هوایی سوریه را محتمل دانسته‌ اما تاكید كرده كه هیچ سو قصدی در كار نبوده است. وی افزود كه آنكارا تمامی فعالیت‌هایی كه باید در این زمینه انجام پذیرند را به اجرا خواهد گذاشت.

عبدالباری العطوان نویسنده و تحلیلگر برجسته جهان عرب در مقاله ای كه در القدس العربی منتشر شد، سرنگونی هواپیمای نظامی تركیه توسط سوریه را نشانه عدم ضعف و هراس دولت این كشور ارزیابی كرد.

م - الف